In gesprek over mentale gezondheid: hoe doe je dat in de sport? #147
In de wereld van topsport draait veel om prestaties, discipline en doorzettingsvermogen. Het is een omgeving waar grenzen worden verlegd, maar ook een plek waar mentale gezondheid vaak onder druk staat. Juist in zo’n prestatiegerichte wereld kan het lastig zijn om het gesprek aan te gaan wanneer je je zorgen maakt over de mentale gesteldheid van een sporter. Toch is dit gesprek ongelooflijk waardevol – en soms zelfs noodzakelijk.
Door: NL sportpsycholoog Wies Stevens
Soms zie jij iets wat de ander nog niet doorheeft
Het kan gebeuren dat jij als coach, teamgenoot, ouder of vriend al signalen opvangt dat het niet goed gaat met een sporter, terwijl diegene zelf nog in de veronderstelling is dat het “wel meevalt”. Topsporters zijn gewend om door te bijten, te focussen op hun doelen en zichzelf weg te cijferen. Daardoor herkennen ze soms pas laat dat ze vastlopen.
Jouw rol als betrokken persoon is daarin belangrijk. Jij kunt de eerste zijn die iets opmerkt en daarmee ook degene die het gesprek aangaat. Dat kan best spannend zijn, want wanneer en hoe ga je dat gesprek aan?
Signalen om een gesprek aan te gaan over mentale gezondheid
Wanneer je een of meer van de volgende gedragsveranderingen opmerkt, is het handig om het gesprek aan te gaan:
- Minder betrokkenheid bij het team of de sport
- Terugtrekken en verminderde communicatie
- Angstig gedrag of vermijding van bepaalde bewegingen of situaties
- Een toename van negatieve emoties zoals frustratie of verdriet
- Slaapproblemen of verhoogde stress
- Veel (onverklaarbare) pijntjes of blessures
- Een negatievere houding ten opzichte van zichzelf of de sport
Deze signalen hoeven niet altijd te wijzen op een serieus probleem, maar kunnen wél een reden zijn tot zorgen.
*** TRAIN JEZELF – WORD EEN MINDBOXER! ***
Lees alles over het trainen van je Denkkracht, Gevoelskracht en Lichaamskracht.
Bestel het hardcover boek / e-book over gezondheid en presteren HIER.
Stappenplan mentale gezondheid: hoe begin je zo’n gesprek?
Een gesprek beginnen over mentale gezondheid vraagt moed, empathie en timing. Dit stappenplan kan je helpen:
- Kondig het gesprek aan
Dit kan middels een appje, of een aankondiging. Hou het laagdrempelig, maar geef aan dat je graag het gesprek aan gaat met diegene omdat je wat zorgen hebt. - Benoem wat je ziet
Begin rustig en oordeelvrij. Zeg bijvoorbeeld: “Ik merk dat je de laatste tijd wat stiller bent en minder enthousiast lijkt. Klopt dat?” Door gedrag te benoemen in plaats van direct te oordelen, houd je het open. - Normaliseer het gesprek
Maak duidelijk dat het oké is om mentale uitdagingen te ervaren. Topsport is mentaal én fysiek zwaar. Zeg bijvoorbeeld: “Het is ook niet gek – er wordt zoveel van je gevraagd. Iedereen loopt weleens vast.” Het delen van een eigen ervaring kan soms ook nuttig zijn, doordat je jezelf ook kwetsbaar opstelt. - Bied ruimte en opties
Dwing niets af, maar maak duidelijk dat er hulp beschikbaar is. “Misschien lucht het al op om er gewoon eens met iemand over te praten. En als je merkt dat je vastloopt, dan kan een sportpsycholoog echt helpen. Die zijn er juist voor dit soort situaties.” - Blijf betrokken
Toon oprechte interesse, ook na het gesprek. Soms moet iemand er even over nadenken. Door open te blijven, geef je de ander ruimte om later alsnog hulp te zoeken. Je kan later vragen of diegene nog heeft nagedacht over het gesprek en er nog iets over wil delen.
Oplaadtip NL sportpsycholoog mentale gezondheid
Wees mild voor jezelf. Ook voor jou als gesprekspartner is dit spannend. Het is niet niks om je zorgen uit te spreken, zeker niet als je bang bent om iemand te kwetsen of de plank mis te slaan. Bedenk: het feit dat je dit gesprek overweegt, laat zien dat je geeft om de ander. Dat is al een waardevol begin.
Mentale gezondheid hoort bij topsport – net zo goed als fysieke gezondheid. Door er open over te praten, maken we de drempel lager om hulp te zoeken. En uiteindelijk draagt dat bij aan zowel het welzijn als de prestaties van de sporter. Speciaal voor fysio’s schreven we een blog over dit thema, over welke signalen reden tot zorg zijn en hoe je het gesprek aan kunt gaan.
Meer weten? Lees de blog over de samenwerking tussen sportpsycholoog en fysiotherapeut HIER. Of ga gelijk aan de slag met twee andere aanraders:
- BOEK: Bestel het boek Mindboxing– Het gevecht tussen je oren, geschreven door NL sportpsycholoog Jan Sleijfer. En ga zelfstandig aan de slag met de Drie Batterijen® methode.
- PODCAST: Beluister de inspirerende podcasts van NLsportpsycholoog. Ook te beluisteren via de bekende platforms als Spotify, Apple Podcast en Youtube.
